Droge mond: oorzaken en wat is er aan te doen?

Iedereen heeft wel eens last van een droge mond, bijvoorbeeld in de ochtend, wanneer we zenuwachtig zijn, veel gepraat hebben of te veel alcoholische drankjes hebben gedronken. Maar soms gaat een droge mond niet over. Dat kan slecht zijn voor het gebit en het mondslijmvlies. Een droge mond kan vele oorzaken hebben.

Het belang van een vochtige mond

De mond wordt vochtig gehouden door speeksel. Speeksel beschermt de lippen, de mondhoeken, de tong en het slijmvlies van de mond en keel tegen uitdroging. Daarnaast helpt het gaatjes, ontstekingen, wondjes en het zachter worden van het tandglazuur te beperken en herstellen. Tenslotte zorgt speeksel er voor dat je goed kunt proeven en het eten door kunt slikken. Naast dat een droge mond erg vervelend is, zijn mensen die hier last van hebben gevoeliger voor infecties en hebben ze een grotere kans op het ontstaan van gaatjes in de tanden (cariës).

Het is van belang om te weten dat iemand een droge mond kan hebben, ondanks dat de mond wel vochtig lijkt. Het droge gevoel is in dat geval beperkt tot een deel van de mond of het speeksel is veel te waterig.

Wat zijn de oorzaken van een droge mond?

Een droge mond kan over de gehele mond worden ervaren, maar zich ook beperken tot enkele delen van de mond, bijvoorbeeld de lippen, wangen, tong, gehemelte of keel. Een veelgehoorde klacht is problemen met kauwen, slikken en spreken. Bij een droge mond (ook wel xerostomie genoemd) maken de speekselklieren te weinig of geen speeksel meer aan waardoor de slijmvliezen onvoldoende worden bevochtigd. Dat kan vele oorzaken hebben, maar de meest voorkomende zijn:

• Bijwerkingen van geneesmiddelen / medicijnen (lees de bijsluiter of neem contact op met huisarts/apotheek)
• Hormonale veranderingen (bijv. tijdens de menopauze, overgang of zwangerschap)
• Spanning en stress
• Speekselklieraandoeningen of andere systemische / auto-immuun ziekten (waaronder diabetes, MS, Sjögren)
• Bepaalde ziekten die vocht afdrijven (koorts, diarree, hoge bloeddruk)
• Bestraling van hoofd en/of hals
• Uitdrogen van de slijmvliezen tijdens de slaap (open mond)
• Veel praten
• Voedings- en genotsmiddelen als zout eten, kofie, roken en alcohol (‘kater’) kunnen een dorstgevoel opwekken en voor een droge gevoel in de mond zorgen.
• Vochttekort als gevolg van fysieke inspanning.

Wat zijn de symptomen van een droge mond?

Symptomen zijn naast een droge mond of keel ook een vieze smaak, slechte adem en dorst. Andere klachten zijn moeite met spreken, kauwen en slikken, slijmaccumulatie, een brandend gevoel in de mond, barstjes en kloofjes in de tong en bij de mondhoeken, verminderde smaak en een plakkerig voelende lippen en tong.

Wat kunt je doen om een droge mond te voorkomen?

Bent je al wat ouder en/of draag je een gebitsprothese en/of heb je vaker last van een droge mond? Dan adviseren we om een afspraak te maken bij de huisarts of tandarts. Bij regelmatig een droge mond kun je last hebben van speekselklieraandoeningen (Hyposalivatie), te waterig speeksel (Xerostomie) of andere oorzaken die de aanmaak van speeksel beïnvloeden. Het is verstandig om dit met de huisarts of tandarts te bespreken om verdere schade aan gebit en lichaam te voorkomen. Een mogelijk onderliggende oorzaak zal behandeld moeten worden (zoals bijvoorbeeld suikerziekte of stress). Soms is aanpassing van medicijnen een oplossing.

Heb je slechts af en toe last van een droge mond? Dan kun je gerust regelmatig de mond spoelen of steeds een klein beetje water drinken om het droge gevoel af te laten nemen. Drink alleen water en geen frisdranken (ook geen light varianten), sappen of melk. Ook het stimuleren van kauwen kan helpen. Het knauwen op kauwgom kan de hoeveelheid aangemaakte speeksel tijdelijk wel achtmaal verhogen. Ook vochtig eten als tomaat en komkommer kunnen tijdelijk helpen (koel, sappig, weinig suikers). Tenslotte is het raadzaam om niet te zout te eten, niet te veel alcohol te drinken, stress zo veel mogelijk te voorkomen en elke dag 1,5 tot 2 liter te drinken.

Extra belangrijk: goed tandenpoetsen!

Bij weinig speeksel is het extra belangrijk om de tanden goed schoon te maken. Doordat het (tekort aan) speeksel de tanden niet meer goed kan beschermen moet jij dat zelf doen. Gebruik voor het tandenpoetsen een niet-schurende en niet-schuimende tandpasta en een zeer zachte tandenborstel die het tandvlees niet beschadigt. Vermijd suiker en zure voedingsmiddelen.