Verstandskiezen zijn kiezen die niet in de baarmoeder worden aangelegd, maar pas ontstaan vanaf ongeveer het vijfde levensjaar. Dit is echter niet bij iedereen het geval. Hoe dat komt en hoe je kunt bepalen of je verstandkiezen hebt en zo ja of die nog doorkomen, lees je in dit artikel.
De verstandkies
Normale tanden en kiezen worden al aangelegd in de baarmoeder. Een normaal gebit bestaat in zowel boven- als onderkaak uit 4 snijtanden, 2 hoektanden, 4 kleine kiezen en 4 grote kiezen. Achter de laatste grote kiezen komen bij veel mensen ook nog verstandskiezen voor. Deze verstandkiezen breken bij de meeste mensen pas door tussen 17- en 24-jarige leeftijd, maar in principe kunnen ze op elke leeftijd doorkomen (ook na je 50e levensjaar nog).
Heeft iedereen verstandkiezen?
Niet iedereen heeft verstandskiezen. Helaas is dit slechts bij 4% van de mensen het geval. Bij 75% van de bevolking komen 4 of meer verstandskiezen voor. Bij (21%) zijn er 1 of meer verstandskiezen niet aangelegd. Gelukkig is het niet zo dat bij de mensen die wel verstandkiezen hebben, ze altijd door hoeven te komen. Ook zorgen ze lang niet altijd voor problemen en hoeven ze ook niet altijd meer preventief verwijderd te worden.
Als je verstandskiezen nog niet doorgekomen zijn, hoe weet je dan of je ze hebt en of ze ooit nog door zullen komen? Hiervoor zal je naar de tandarts moeten. Bij de meeste tandartsen worden röntgenfoto’s genomen om te weten te komen of mensen verstandkiezen hebben. Wanneer dat het geval is wordt om de twee jaar opnieuw een röntgenfoto genomen om de gezondheid van de verstandkiezen goed te volgen. Helaas valt meestal niet te voorspellen of de in de kaak verborgen verstandkiezen tot pijn en / of ontsteking zullen lijden. De twee grootste problemen zijn pijn bij het doorkomen (drukken tegen andere tanden) en ontsteking.
Lees ook: wat is de beste elektrische tandenborstel?
Goed poetsen is extra belangrijk om de gezondheid van de verstandkiezen te waarborgen. Een slechte mondhygiëne kan tot ontstekingen leiden. We raden je daarom je tanden goed te poetsen met een elektrische tandenborstel. Een elektrische tandenborstel heeft namelijk een klein borstelkopje waar je makkelijk de achterste tanden goed kunt bereiken. Bovendien poetst een elektrische tandenborstel veel effectiever dan een handtandenborstel. Je verwijdert er veel meer plak mee.
Van prehistorie tot moderne mens
De reden dat wij verstandskiezen hebben, ligt in ons evolutionair verleden. Van oorsprong functioneerden verstandskiezen in de normale kauwfunctie. Verstandkiezen zijn een overblijfsel uit de prehistorie, waar grote kiezen handig waren als werktuig en om rauw voedsel te kauwen. Onze voorouders waren herbivoren (planteneters), waarbij het hebben van veel kiezen handig is bij het kauwen en vermalen van veel plantenmateriaal. De kaak van onze voorouders was een stuk forser waardoor de hoeveelheid kiezen geen probleem opleverde. Echter, in de loop van de evolutie naar de moderne mens is de kaak steeds kleiner zijn geworden, terwijl de afmetingen van de (verstands)kiezen niet kleiner geworden. De moderne mens zit dus opgescheept met extra (nutteloze) kiezen die niet in onzen kaak passen. Het hele probleem wordt dus veroorzaakt doordat onze kaak te klein is om zoveel kiezen te herbergen.