Lichen Planus is een relatief zeldzame, ontstekingsachtige huidaandoening die zowel de huid als slijmvliezen (meestal van de mond) kan aantasten. De oorzaken van Lichen Planus zijn door de wetenschap nog niet volledig doorgrond. Er wordt aangenomen dat het een auto-immuunziekte is, wat betekent dat het immuunsysteem van het lichaam zijn eigen cellen aanvalt. Lichen Planus heeft een grote variëteit aan symptomen en kan langdurig ongemak veroorzaken bij getroffen individuen.
Oorzaken van Lichen Planus
Doorgaans wordt aangenomen dat Lichen Planus een immuungerelateerde aandoening is, waarbij het immuunsysteem van het lichaam per gezonde cellen in de huid of slijmvliezen aanvalt. Dit kan leiden tot ontsteking en de karakteristieke symptomen, zoals jeukende paarsachtige bultjes en witte strepen op de huid.
Infecties
Sommige studies suggereren dat bepaalde infecties een rol kunnen spelen bij het ontstaan van Lichen Planus. Virale infecties, zoals hepatitis C, worden in verband gebracht met het optreden van deze huidaandoening. Het is echter belangrijk op te merken dat niet alle gevallen verband houden met infecties, en het mechanisme blijft onduidelijk.
Genetische aanleg
Er zijn indicaties dat genetische factoren een rol kunnen spelen bij het ontwikkelen van Lichen Planus. Individuen met een familiegeschiedenis van de aandoening lopen mogelijk een verhoogd risico. Hoewel genetica niet de enige oorzaak is, kan het een bijdragende factor zijn die de vatbaarheid beïnvloedt.
Medicijnen
Bepaalde medicijnen worden ook genoemd als mogelijke triggers. Onder andere medicijnen zoals antimalariamiddelen, bètablokkers, NSAID’s en diuretica zijn geassocieerd met het ontstaan van deze huidaandoening. Er zijn ook een aantal gevallen bekend, waarbij Covid-vaccinaties de aanleiding zou geweest zijn voor de uitbraak van Lichen Planus.
Symptomen
Huidsymptomen
- Jeukende paarsachtige bultjes: één van de meest kenmerkende symptomen van Lichen Planus zijn jeukende, vlakke, paarsachtige bultjes op de huid. Deze kunnen variëren in grootte en vorm en komen vaak voor op de polsen, enkels, onderrug, en andere delen van het lichaam (zie foto hieronder).
- Witte strepen en schilfering: de huidletsels kunnen gepaard gaan met witte strepen, wat bekend staat als Wickhamse striae. Bovendien kan schilfering optreden over de getroffen gebieden, waardoor de huid er ruwer uitziet.
- Nagelafwijkingen: Lichen Planus kan ook nagelafwijkingen veroorzaken, waaronder putjes, groeven en veranderingen in de kleur van de nagels.
Slijmvlies- en Mondsymptomen
- Witte strepen in de mond: bij orale Lichen Planus kunnen witte strepen of lijnen in de mondholte verschijnen, vaak op het wangslijmvlies, het tandvlees of het gehemelte.
- Zweren en rode gebieden: mondsymptomen kunnen ook gepaard gaan met zweren en rode gebieden, waardoor slikken en eten ongemakkelijk kunnen worden.
- Gevoeligheid voor warm of kruidig voedsel: patiënten kunnen gevoelig zijn voor warm of kruidig voedsel, wat de dagelijkse activiteiten kan beïnvloeden.
Genitale Symptomen
- Jeuk en pijn: Lichen Planus kan de geslachtsorganen aantasten, wat resulteert in jeuk, pijn en irritatie in het genitale gebied.
- Rode bultjes en zweren: rode bultjes en zweren kunnen zich ontwikkelen op de geslachtsorganen, wat zowel fysiek ongemak als emotionele stress kan veroorzaken.
Behandeling
De behandeling van Lichen Planus is gericht op het verlichten van symptomen en het verminderen van ontsteking. Tot op vandaag is er helaas nog geen definitieve genezing voor de ziekte. De behandeling varieert afhankelijk van de ernst en de locatie van de symptomen. Hier zijn enkele veelvoorkomende behandelingsmogelijkheden:
- Corticosteroïden op de getroffen huidgebieden: voor milde tot matige gevallen kunnen lokale corticosteroïde zalven of crèmes effectief zijn. Cortisone vermindert ontstekingen en jeuk.
- Orale Corticosteroïden: in gevallen van ernstige symptomen kan de arts orale corticosteroïden voorschrijven om ontstekingen in het hele lichaam te verminderen. Langdurig gebruik van cortisone kan echter bijwerkingen hebben (zie bijvoorbeeld dit artikel), dus dit wordt meestal beperkt tot kortdurende behandelingen.
- Immunosuppressiva: geneesmiddelen die het immuunsysteem onderdrukken, zoals ciclosporine of tacrolimus, kunnen worden overwogen in ernstige gevallen van lichen planus.
- Antihistaminica: om jeuk te verminderen, kunnen antihistaminica zoals cetirizine of loratadine worden voorgeschreven. Deze medicijnen helpen de jeuk te beheersen en kunnen ook helpen bij het verbeteren van de slaap.
- Lichttherapie (fototherapie): blootstelling aan ultraviolet (UV) licht kan soms gunstig zijn bij de behandeling van Lichen Planus. Dit wordt meestal uitgevoerd onder toezicht van een dermatoloog.
- Retinoïden: retinoïden, afgeleid van vitamine A, kunnen in sommige gevallen worden voorgeschreven om de huidsymptomen te verminderen. Deze medicijnen kunnen echter bijwerkingen hebben en worden doorgaans met de nodige voorzichtigheid gebruikt.
- Mondspoelingen en gels: voor orale lichen planus kunnen mondspoelingen of gels met corticosteroïden worden voorgeschreven om ontstekingen in de mond te verminderen.
- Lasertherapie: in sommige gevallen kan lasertherapie worden overwogen om de symptomen te verminderen, vooral bij orale Lichen Planus.
Besluit
Het is van vitaal belang dat patiënten met lichen planus regelmatig contact houden met hun arts voor follow-upafspraken. De behandeling kan worden aangepast op basis van de reactie van de patiënt en eventuele bijwerkingen van de medicatie. Het is ook belangrijk om stress te beheren, goede mondhygiëne te handhaven en andere potentiële triggers te vermijden om de symptomen te minimaliseren. Individuele behandelingsplannen variëren, en een arts kan de meest geschikte benadering bepalen op basis van de specifieke kenmerken van de aandoening bij een bepaalde patiënt.