Welke ingrediënten zitten er in tandpasta?

Tandpasta heeft als doel onze tanden gezond en onze adem fris te houden. Tandpasta zorgt tijdens het poetsen voor een frisse smaak en helpt om het gebit goed te kunnen reinigen. Naast het verwijderen van tandplak, kan het helpen tandbederf en een slechte adem tegen te gaan. Maar wat zit er eigenlijk allemaal in tandpasta, waaruit bestaat het en welke functie heeft het? In dit artikel leest u meer over de ingrediënten in tandpasta.

Ingrediënten in tandpasta

Wie op school tijdens de scheikunde les al eens tandpasta heeft gemaakt, weet ongeveer wat er in tandpasta zit. In vrijwel alle tandpasta zitten de volgende ingrediënten in wisselende samenstelling:

• Schuurmiddel (polijstmiddel) 15-50 %
• water 20-40 %
• schuimmiddel 1-5 %
• geleermiddel 1-5 %
• waterbindmiddel 15-25%
• smaak- en zoetstof 1-2 %
• kleurstof 0,5-2 %
• conserveermiddel 0,05-0,5 %
• stoffen ter voorkoming van cariës en tandvleesziekten 0-5 % (bijv. fluoride).

Lees ook: tandpasta zonder fluoride

Functie van de ingrediënten

Onder deze hoofdgroepen kom je ingrediënten op de verpakking tegen als glycerine, calcuimcarbonaat, natriumlaurylsulfaat, sorbitol, silica, natriumfluoride. Al deze ingrediënten in tandpasta hebben een functie. Ik beschrijf elke hoofdgroep en stoffen hieronder kort.

Schuurmiddel / polijstmiddel

Het klinkt misschien gek, maar de meeste tandpasta’s bevatten schuurmiddelen. Het schuurmiddel richt zich tegen het geel verkleuren van de tanden. Het is bedoeld om tandplak en oppervlakkige aanslag van bijvoorbeeld koffie, roken en eten van de tanden te verwijden. Het zorgt er voor dat tandplak en stoffen uit voeding die daar in zijn getrokken grondig verwijderd worden zonder het tandoppervlak te beschadigen. Op de verpakking herkenbaar aan bijv. stoffen als calciumcarbonaat en aluminiumoxide.

Voor dagelijks gebruik is een normale tandpasta voldoende. Deze bevat meestal tussen de 15 tot 30% schuurmiddel. Er zijn speciale tandpasta’s op de markt met een verhogende, schurende werking. Whitening tandpasta’s bevatten zo’n 30-50% schuurmiddel. Gebruik deze tandpasta met een hoge schurende werking niet dagelijks, maar maximaal 1x in de week. Tandpasta bedoeld om bijvoorbeeld rokersaanslag te verwijderen heeft vaak een hoge schurende werking en kan bij dagelijks gebruik de tanden aantasten. Een goede combinatie is bijvoorbeeld Elmex anti Cariës voor dagelijks gebruik en Colgate Max White voor 1x in de week.

Lees ook: wat is de beste tandpasta?

Water

Water is ook een belangrijk hoofdbestanddeel van tandpasta, mede omdat de tandpasta een bepaalde dikte moet hebben, zodat je tijdens het tanden poetsen gemakkelijk de pasta uit de tube kunt krijgen en op je borstel kunt doen. Tandpasta heeft vaak al de juiste combinatie tussen water en korreltjes: er zit twintig tot veertig procent water in, net genoeg om optimaal te poetsen. Het is dus niet nodig om je tandenborstel nat te maken voordat (of nadat) je er tandpasta op hebt gedaan. Met water verdun je de tandpasta, waardoor de effecten verminderen. Geef je toch een voorkeur aan het nat maken van je tandenborstel? Gebruik dan zo weinig mogelijk water, om de tandpasta niet te verdunnen.

Het is gebruikelijk dat een gedeelte van het water in de tandpasta vervangen is door een waterbindende stof. Deze stof zorgt ervoor dat het water niet zo snel kan verdampen uit de tandpasta en zo een mooie consistentie blijft. Herkenbaar op de ingrediëntenlijst als bijv. sorbitol en glycerine.

Schuimmiddel

Daarnaast is het schuimmiddel een belangrijke factor. Een goede tandpasta bevat niet te weinig en niet te veel schuimmiddel. Het schuimmiddel heeft naast het mondgevoel als functie de tandpasta over de gehele mond te verdelen, het schoonmaakeffect te vergroten en om vuil in de mond te verwijderen. Hoewel schuimmiddel in tandpasta niet altijd noodzakelijk is vinden veel mensen het gevoel van een schuimende mond fijn. Het geeft een glad een glad en schoon gevoel. En juist dat plezier in het poetsen vergroot de kans dat mensen daadwerkelijk dagelijks hun tanden zullen poetsen.

In bijna alle tandpasta’s wordt als schuimmiddel het zeepachtige stofje natriumlaurylsulfaat toegevoegd. Op de tube herken je dat ook wel als sodium lauryl sulfate of afgekort SLS. Dit stofje doet goed zijn werk, maar heeft één nadeel. De smaakreceptoren in je mond raken er door kort verstoord. Het stofje zorgt er voor dat de receptoren bittere stoffen sterker binnen laten komen. Zoete smaken komen minder goed binnen. Wie wel eens sinaasappelsap na het poetsen heeft gedronken herkent de versterkte wrange/bittere smaak. Poetsen met natriumlaurylsulfaatvrije tandpasta kan, maar is niet nodig. Het stofje is verder niet schadelijk en werkt maar kort op de receptoren (maximaal een uur). Plantaardige tandpasta’s gebruiken vaak andere werkzame stoffen.

Smaakstof

Een andere reden waarom mensen hun tanden poetsen is de smaak. De smaakstoffen dragen bij aan een frisse adem en een lekker mondgevoel. Mint smaak is de meest gebruikt voor tandpasta, maar er zijn ook kruidig, fruitig of exotisch smakende tandpasta’s te koop. Je kunt het eigenlijk zo gek niet bedenken of er is een tandpasta die er naar smaakt: van een zoutige smaakt tot een chocolade smaak. Een lekkere smaak geeft dat frisse gevoel, een frisse adem en zorgt er ook voor dat je langer poetst. De smaakstoffen zijn dus een belangrijk ingrediënt om het poetsen aangenaam te maken. Sommige tandpasta’s bevatten een zoetstof.

Aanvullende stoffen

Bijna alle tandpasta’s bevatten stoffen ter voorkoming van cariës en tandvleesziekten. Een goede tandpasta bevat fluoride. Fluoride voorkomt gaatjes en kan beginnende gaatjes herstellen. Het heeft ook een antibacteriële werking, waardoor het een gunstig effect heeft op ontstoken tandvlees. Het stofje is volgens veel tandartsen een onmisbaar ingrediënt van tandpasta om de tanden tegen gaatjes te beschermen. Fluoride in tandpasta is herkenbaar aan ingrediënten als natriumfluoride (meest voorkomend), tinfluoride, natriummonofluorfosfaat of aminfluoride.

Lees ook: fluoride goed of slecht?

Aanvullend kunnen er stoffen toegevoegd worden die helpen om de tanden minder gevoelig te maken tijdens het poetsen (bijv minder schuurmiddel of beschermend stofje bij gevoelige tanden). Of stoffen die meer bacteriën doden dan een normale tandpasta (bijv. bij tandvleesontsteking). Toepassing van een goed conserveringsmiddel zorgt ervoor dat de groei van bacteriën niet kan plaatsvinden. De kleurstof zorgt er voor dat de tandpasta er aantrekkelijk uit blijft zien.

Tandpasta in verschillende soorten

Door te variëren in de ingrediënten worden verschillende soorten tandpasta gemaakt. Zo zijn er speciale kindertandpasta’s (peuter en kleuter) die bijvoorbeeld minder fluoride en andere smaakstoffen (bijv. fruitsmaak) bevatten. Daarnaast kan gevarieerd worden met stoffen ter voorkoming van cariës en tandvleesziekten. Zo zijn er bijvoorbeeld speciale anti-tandsteen tandpasta’s, of tandpasta tegen tandvleesontsteking of gevoelige tanden. Tenslotte zijn er nog speciale tandpasta’s die extra schuurmiddel bevatten, de whiteningtandpasta’s.

Wij raden Elmex-anti cariës tandpasta aan, omdat die op alle eigenschappen / functies zeer goed scoort voor dagelijks gebruik. Het bevat fluoride, voldoende schuurmiddel (maar niet te veel) en heeft een lekkere smaak voor een frisse adem.

Bekijk ook het YouTube filmpje van National Geographic (in het Engels) met uitleg over de samenstelling van tandpasta.